LebLebi19 | Çorum'u , Çorumluyu En İyi Tanıtan Web Sayfası | by Kurtulushh

Hem Okudum Hemi de Yazdım

Hem okudum hemi de yazdım

Yalan dünya senden bezdim, of

Dağlar koyağını gezdim

Yiten yavru bulunur mu?

El yazıya el yazıya

Duman çökmüş Gölyazı’ ya

Kurban olam kurban olam

Beşikte yatan kuzuya.

Elveriyor elveriyor

Orta direk bel veriyor of

Açtım baktım al yorganı

Mehemmedim (Mehmet) can veriyor

Gazi Paşa Hazredi tek bir kişi

Ne kadar cesaret duttu bu işi

Her taraftan sarmış düşman ateşi

Esirgedi bizi düşmanımızdan

Manilere örnek;

Bayır bağın üzümü

Diyemedim sözümü

Eğil bir yol öpeyim

Sarhoş bakan gözünü

Yakın bir tarihte derlenen “İlvanlım” türküsü de Çorum güzellemelerine bir örnektir.

Yöre müziğinde ezgiler, genellikle ince seslerden başlar. Belli aralıkla karar sesine doğru iner. Bu inişlere de geçici olarak beşinci, dördüncü, üçüncü derecelerde durulur. Ardından yeni bir müzik cümlesiyle karara varılır.

Çorum yöresinin uzun havası, “bozlak” türündedir. Kırşehir bozlaklarından seyir itibariyle pek farklı olmamakla birlikte kendi içinde ayrı bir havası vardır. “Ya beni de götür ya sen de gitme”, “Malum olsun da sana bak ne haldeyim”, Çorum bozlaklarına örneklerdir.

Genelde Erzurum’da yaygın olan Tatyan türküleri, yapılan göçlerle birlikte Çorum bölgesinde de yaygın olarak bulunmaktadır. “Şu uzun gecenin gecesi olsam” türküsü tatyan ayağındadır.Divanı Garip, Kerem ayaklarında da uzun havalar çalınır söylenir. Alaca ve Mecitözü dolaylarında koşma, zincirli koşma, nefes ve deyişler yaygındır.

Türkülü oyun havaları, zil, kaşık, döndürmeli küçük halay havaları,ilençler, turna deyişleri, misket, cirit-güreş havalarıyla, kına, düğün türküleri bölgenin ezgi yapısını oluşturur.

Çorumda ilk halk müziği derlemesi, 1939 yılında yapılmıştır. Nurullah Taşkıran, Mahmut Ragıp Gazimihal, Mithat Fennen, Muzaffer Sarısözen ve Rıza Yetişen’ den oluşan ekip 241 halk ezgisini plağa almıştır.

İlvanlım

Gayayı gırcı duttu

İlvanlım İlvanlım İlvanlım aman aman

Dibini Burcu duttu da

Al fistanlım gaytanlım

Bizde bir yar sevmeynen

İlvanlım İlvanlım İlvanlım aman aman

Köyü bir sancı tuttu

Al fistanlım gaytanlım

Guşburnuyu budarlar İlvanlım

İlvanlım İlvanlım aman aman

Işgın sürmesin deyi de

Al fistanlım gaytanlım

Bizi köyden govarlar İlvanlım

İlvanlım İlvanlım aman aman

Güzel Sevmesin deyi de

Al fistanlım gaytanlım.

Zülüf kısa yüz örtmez

İlvanlım İlvanlım İlvanlım aman aman

Sevda serinden gitmez de

Al fistanlım gaytanlım

Bu gözler seni gördü İlvanlım

İlvanlım İlvanlım aman aman

Gayrısına meyletmez de

Al fistanlı gaytanlım.

Kaynak Kişi : Musa Yenilmez

Derleyen : Sümer Ezgü

Şu Uzun Gecenin Gecesi Olsam

Şu uzun gecenin gecesi olsam

Sılada bir evin bacası olsam (anam anam anam)

Dediler ki nazlı yarin pek hasta

Başında okuyan hocası olsam (anam anam anam )

Evlerinin önü üç ağaç çınar

Dillerim tutuşur yüreğim yanar (anam anam anam)

Eşinden ayrılan böyle mi yanar

Anam anam hangi derdima yanam (anam anam anam)

Katipler oturmuş yazıya bakmaz

Herkes sevdiğini dilden bırakmaz (anam anam anam)

Hey Allah’tan korkmaz kuldan utanmaz

Gönül defterinden sildin mi beni (anam anam anam)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ninni çaldım beşiğine

Devlet konsun eşiğine

Düşman ölsün keşiğine (sırasına)

Ninni yavrum ninni

Gökyüzünde olur ceylan

Oldum cemalına hayran

Ankara’da Hacı Bayram

O da sana himmet etsin

Allah sana bir can versin ninni

Ninni de ninni demekten

Ben kesildim yemekten

Hastayım annem yürekten

Doktor gelsin frekten

Ninni benim yavruma ninni

Ninni benim kuzuma ninni

Elime aldım kelebi

Dolaştım Şam’ı Halep’i

Çorum’da yatan Elvan Çelebi

O da sana himmet etsin

Allah sana ömür versin ninni

Gökyüzünde olur ülker

Ciğerciğim yanar tüter

Konya’da ki molla Hünker

O da sana himmet etsin

Allah sana bir can versin

Yola giden yolcu baba

Bizde giyerik aba

Osmancık’da Koyunbaba

O da sana himmet versin

Allah sana ömür versin ninni

Ninni ninni ninnice

Akşam baban gelince

Hani yavrum deyince

Seni önüne koyunca

Öpüp garnı doyunca

Ninni yavrum ninni

Ninni ninni hu ninni

Tilki duymasın ninni

Tilki duyarsa yavrum

Hem seni yer hem beni

Ninni yavrum ninni

Kavak gibi boylanasın ninni

Söğüt gibi dallanasın ninni

Kazanılmış mal yiyesin ninni

Ninni benim yavrum ninni

 

 

Acı baldırcanı , kırağı çalmaz,
Acıkan doymam sanır,
Büyük dağın büyük dumanı olur,
Çirkin bürünür güzel görünür
Çok söyleme arsız olur, aç koyma hırsız olur
Çivi çiviyi;su sancıyı söker
Değirmene vardım derdim yanmaya, değirmen başladı çır çır dönmeye
Düşman düşmana küçük taş atmaz
Deptim keçe sivrittim külah oldu
Dolu testi su almaz
Dok ne bilir acın halinden
Dabanı güneşletti, sakalı yıldıza dikdi (Ölmek anlamında, ölüm )
Deliğine göre yama vurmalı
Dirgene dayanmayan porsuk harmana gelmez
Dadanmış kudurmuştan beterdir
Dert saklayanda kalır
Deniz suyu gibi ne içiliyu ne geçiliyu
Dost dostun ayıbını yüzüne söyler
Dil bir kulak iki;bir söyle iki dinle
Deli ile getme yola, başına gelir türlü bela
Dertsiz baş sokuda daş
Dilden gelen elden gelse dağı dağ üstüne korlardı
Dilim seni dileyim dilim; dilim senden çektiğim hep acı zulum
Dığdının dığdısı;dış kapının düğdüsü
Deliye yel verirler;eline bel verirler
Deve ile bulgur yeme üstüne kusar
Emek olmadan yemek olmaz,
Güttüğü bir koyun, ıslığı dağı tepeyi tutar,
İnsana güvenme ölür, ağaca güvenme kurur,
Katranı kaynatmakla olur mu şeker, cinsi bozuk olan cinsine çeker.
Sel ağzına yatma sel alır,
tepe başına harman dökme yel alır,
Sinek pekmezciyi tanır,
Zemheri ya iti öldürür, ya çiftçiyi güldürür,

 

-Eğri büğrü nereye gidiyon
Tepesi delik sana noldu (tütün,baca)

-Bir yeri var yaydan eğri
Bir yeri var iğden doğru
Bir yeri var kazandan kara
Bir yeri var südden ağca (leylek)

-Gökten bir karpuz indi
Üçyüz altmış dilim şimdi
Otuz dilimi yenmedi emme
Geri yanı temam yendi (Yıl,Ramazan orucu)

-Bir kabağı oyarlar
İçine dınıklağı koyarlar
Çok söyleme deli oğlan
Kulağını burarlar (Ud)

-İstanbul'da süt bişer
Köpüğü buraya düşer (Mektup)

-Dizim dizim nar
Dizimecek kar
Uçtu setik kaldı dilber (Saman,Buğday)

-At durur arap biner (Sacayak,Kazan)
-Geriden attım hızınan
Yedi bin yıldızınan
Arabın atuynan ,allahın kuvvetinen (Yıldırım)

-Geriden aldım çatmayı
Çığırın gelsin Fatma’yı
Kız nereden belledin
Kol kırıp göbek atmayı (Süpürge,süpürmek)
-Bir küçücük çadırım var
Bir direği var bin cereği var(*) (Mantar)
(*) cerik :Yapılarda kullanılan uzun ince sırıklar

-Bizde bir dudu var
Eğri büğrü budu var
Bize gelin görürsünüz
Güle güle ölürsünüz (Kurbağa)

-İki oturanlar,iki gezenler
İki birbirini sevenler
İki birbirini sevmeyenler (Yerle gök,ayla gün,su ile toprak,su ile ateş)

-Ana bir kız doğurur
Ne ayağı var ne başı var
Kız bir ana doğurur
Hem başı var hem ayağı (Tavuk,yumurta)

-Bir gücücük al yastık
İçine un bastık (İğde)

-Dağdan gelir dala dala ,kuyruğunu sala sala
Labi teker gibi,altun şeker gibi (Arı,bal)

-Kolay gelsin ustalar,kurt iken kuş olmuş
Bağırsağını desteler (İpek böceği)

-Ağzından yer burnundan kusar (İbrik)

-Bir oğlum var üç bacak;alır atar kucak kucak (Anadut)

-Kafası tarak;kuyruğu orak (Horoz)

-Kepenek altında ak kuşlar (Dişler)

-Yer doymaz,oturur kalkmaz,gider gelmez (Ocak,ateş,duman)
-Hey hevayı hevayı
Yüksek yapar yuvayı
Marangozlar yapamaz
Kuyumcular dökemez (Örümcek)

-Ağaçta gülsüz nedir,hayvanlarda dilsiz nedir
Şu cihanın içinde,ay ile günsüz nedir (incir,balık,mezar)

-Sarp kayada sansar yuvası (Kulak)

-Geriden baktım akdaş gibi,yanına vardım sütlü aş gibi (Lahana)

-Ağız içinde dil,hadi bunu bil (Kaval)

-Köy içinde cıngıllı çavuş (Bakraç)

-Dam üstünde bitli şalvar (Kırağı)

 

 

- Allah yardımcın olsun.
- Allah muradını, dileğini versin.
- Allah kazalardan, belalardan korusun.
- Allah iki cihanda yüzünü güldürsün.
- Allah helal sütünü emmiş nasip etsin.
- Allah ağzının tadını bozmasın.
- Allah mekanın cennet etsin.
- Allah analı, babalı büyütsün.
- Allah gönlüne göre versin
- Allah tuttuğunu altın etsin
- Allah kara kaşlı, kara gözlüsüne nasip etsin.
- Allah çoluğunun, çocuğunun gününü göstersin inşallah.
- Allah razı olsun.
- Arabanın tekerine taş değmesin.
- Ayağına taş değmesin.
- İki dünyada muvaffak olasın.
- Ömrün uzun, düğünün güzün olsun.
- Su gibi aziz ol, inşallah.

 

 

- Allah ocağını söyündürsün.
- Allah bin türlü belanı versin.
- Allah dert versin de derman vermesin.
- Allah malını gülerek yemeyi nasip etmesin.
- Allah'ından bul inşallah.
- Allah kara yerlere gel inşallah.
- Allah yüzünü güldürmesin.
- Allah kaşıntı versinde kaşıyacak tırnak vermesin.
- Ağzının tadıyla oturamaz inşallah.
- Ağzına kurt düşesice.
- Allah çenen çekilsin inşallah.
- Allah seni nasıl biliyorsa, öyle yapsın.
- Başını yiyesice.
- Bilinmedik dertlere tutulasıca.
- Bir yudum su diye bak da verenin olmasın.
- Boynu altında kalasıca.
- Boğazında kalasıca.
- Boyu posu devrilesice.
- Ciğerleri ağzına gelesice.
- Çaresiz dertlere tutulasıca.
- Çoluğundan çocuğundan bulasıca.
- Dilleri tutulasıca.
- Dişleri ağzına dökülesice.
- Evine varmak nasip olmaz inşallah.
- Elleri, ayakları kırılasıca,
- Evsiz barksız, yersiz yurtsuz kalasıca.
- Ettiğini bulasıca.
- Eninin körü.
- Gidişin olsunda, dönüşün olmasın.
- Gözüne dizine dursun.
- Gözü kör olasıca.
- Gözü dışarı çıkasıca.
- Gülerek oturmak nasip etmesin Allah.
- Gülerek yemek nasip etmesin Allah.
- İki yakan bir araya gelmesin.
- İki çocuğun olsun da, ikisi de kucağında kalsın inşallah.
- İnim inim iniler inşallah.
- İşleri rast gitmeyesice.
- Kara haberleri gelir inşallah.
- Kaynar kazanlarda kaynayasıca.
- Koyun gibi meleyesice.
- Kulaklarından kanlar gelesice.
- Konuşan dilleri konuşamaz olur inşallah.
- Kara tahtalara gelesice.
- Soyu kurusun.
- Şeytanından bulsun.
- Yağlı kurşunlara gelesice.